Ông sinh ngày 12 tháng 08 năm 1924 tại Hàng Bông, Hoàn Kiếm, Hà Nội trong một gia đình công chức thời Pháp thuộc, cha là Y sĩ ở bệnh viện Phủ Doãn Hà Nội.

Ông tham gia tổ chức Hướng đạo Việt Nam của nhà giáo Hoàng Đạo Thuý tại Nhị Khê. Ông cũng tham gia cùng chuyển giao công văn, mệnh lệnh và hộ tống bàn giao vũ khí, nhận đạn dược từ pháo đài Láng lên tiếp ứng cho pháo đài Phùng.

Ông đỗ tú tài phần II trường Louis Paster năm 1944 và thi vào trường Đại học Y khoa Hà Nội.[5]

Năm 1946, Nguyễn Văn Nhân đi phục vụ ở Cục Giao thông – Công binh.

Giai đoạn năm 1948 – 1950, ông là sinh viên của trường Đại học Y khoa kháng chiến, sau đó thực tập tại Trạm giải phẫu A tại làng Chuôn, huyện Ứng Hòa tỉnh Hà Đông[6]

Từ năm 1950 – 1954 ông gia nhập Quân đội nhân dân Việt Nam, phụ trách Trưởng ban quân y trung đoàn 57, đội điều trị 4, sư đoàn 304 và tham gia chiến dịch Biên Giới, chiến dịch Tây Bắc và giải phóng Điện Biên.

Từ năm 1955 – 1959, Ông được nhà nước Việt Nam cử đi học nghiên cứu sinh tại Liên Xô.

Từ năm 1960 đến năm 1968, ông bảo vệ xuất sắc luận án phó Tiến sĩ y học tại Liên Xô, sau đó Bộ Quốc phòng bổ nhiệm ông giữ chức Chủ nhiệm khoa Chấn thương chỉnh hình Viện quân y 108 (nay là Bệnh viện TWQĐ 108).

Năm 1967, ông trực tiếp phẫu thuật xương cho nhân dân và thương binh trong chiến tranh đánh phá của giặc Mỹ tại Hà Nội. Ông cũng đã mổ và ghép xương cho nhiều phi công Mỹ là tù binh bị thương thời ấy.

Từ cuối năm 1968 đến năm 1970 ông làm Viện trưởng Viện 46 – Binh trạm 44 Đoàn 559.

Từ năm 1970 đến  năm 1982, ông làm Phó viện trưởng Viện quân y 109.

Từ năm 1982 đến năm 1987, ông trở lại công tác tại Bệnh viện TWQĐ 108 làm Chuyên viên đầu ngành Chấn thương chỉnh hình Quân đội.

Từ năm 1987 đến năm 1988, ông được Đảng, Nhà nước và Quân đội tiếp tục cử sang học tập nghiên cứu sinh và bảo vệ xuất sắc Luận án Tiến sĩ khoa học tại Liên Xô.

Từ năm 1991 đến tháng 11 năm 1999, ông được Bộ Quốc phòng điều động trở lại Bệnh viện TWQĐ 108.

Đương thời, ông nổi tiếng là người có trí nhớ tốt và là người thầy thuốc tận tụy. Ông luôn giữ mối quan hệ với bệnh nhân và theo dõi tiến trình bệnh của bệnh nhân trong vòng 10 năm – 40 năm, có ghi chép và tỉ mỉ những thông số liên quan đến bệnh tật và tâm lý bệnh nhân.